Đây là một trong những hoạt động trong khuôn khổ Năm Du lịch Quốc gia 2024 của tỉnh Điện Biên. Hội thảo là diễn đàn để các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia trong ngành Du lịch phân tích, đánh giá tiềm năng du lịch, hiệu quả của những nguồn lực phát triển du lịch trong tổng thể bức tranh kinh tế, xã hội của Điện Biên. Đồng thời đánh giá những kết quả đạt được, làm rõ những “điểm nghẽn”, những “nút thắt” trong phát triển du lịch địa phương; dự báo những yếu tố tác động. Trên cơ sở đó, tìm ra các giải pháp phát huy, khai thác hiệu quả giá trị cốt lõi của Điện Biên nhằm phát triển du lịch; thu hút, làm hài lòng du khách, định hướng phát triển du lịch Điện Biên toàn diện, nhanh và bền vững.
Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Hội thảo là hoạt động khoa học có ý nghĩa nhằm triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Hội thảo cũng nhằm triển khai Nghị quyết số 03-NQ/TU của Tỉnh ủy Điện Biên về phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định số 345/QĐ-UBND UBND tỉnh Điện Biên phê duyệt Đề án phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đồng thời thiết thực chào mừng kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), 115 năm thành lập tỉnh Điện Biên (10/10/1949 - 10/10/2024), Năm Du lịch quốc gia - Điện Biên 2024.
Điện Biên là địa phương địa đầu Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí quan trọng đặc biệt trên nhiều lĩnh vực kinh tế, văn hóa, chính trị, quốc phòng, an ninh. Điện Biên có thiên nhiên hùng vĩ, thơ mộng, lịch sử hào hùng, văn hóa đặc sắc, khí hậu trong lành; là nơi hội tụ tinh hoa của vùng Tây Bắc. Đây là tiềm năng, thế mạnh quan trọng giúp Điện Biên vươn lên mạnh mẽ, bứt phá trong phát triển du lịch với nhiều sản phẩm du lịch đặc sắc.
Về du lịch lịch sử - tâm linh, Chiến thắng Điện Biên Phủ hào hùng để lại cho Điện Biên một quần thể di tích Chiến trường Điện Biên Phủ với 45 di tích thành phần. Nổi bật như Đồi A1, cầu Mường Thanh, Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ, Hầm De Castries, Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ... Những di tích lịch sử này hàng năm thu hút đông đảo du khách đến tham quan. Cùng với đó là các công trình: Đền thờ Liệt sĩ tại Chiến trường Điện Biên Phủ, Khu tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Sở Chỉ huy chiến dịch Mường Phăng, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Đền Hoàng Công Chất, các Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia A1, Him Lam, Độc Lập, Tông Khao... là những yếu tố vô cùng thuận lợi để Điện Biên khai thác tốt mảng du lịch lịch sử - tâm linh.
Về du lịch văn hóa - sinh thái, tính đến hết năm 2023, Điện Biên có 33 di tích được xếp hạng (trong đó có 1 di tích quốc gia đặc biệt, 14 di tích cấp quốc gia, 18 di tích cấp tỉnh). Bên cạnh đó, Điện Biên cũng có 18 di sản văn hóa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia (trong đó 2 di sản được UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại: Di sản nghệ thuật xòe Thái và Di sản thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam). Ngoài ra, Điện Biên có 19 dân tộc anh em, mang nhiều giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, hấp dẫn về phong tục, tập quán, sản xuất, sinh hoạt, tín ngưỡng, các lễ hội truyền thống đang được bảo tồn, tôn vinh, phát triển, trở thành nét văn hóa đặc trưng. Có thể kể đến như Lễ hội Hoa Ban, Lễ hội Thành Bản Phủ... Điện Biên cũng nổi tiếng với các danh thắng, hang động đẹp, như hồ Pá Khoang, hồ Huổi Phạ, động Pa Thơm, động Khó Chua La, động Pê Răng Ky, khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé; các điểm nước khoáng nóng U Va và Hua Pe, cảnh quan lòng hồ Thủy điện Sơn La, đèo Pha Đin - một trong tứ đại đỉnh đèo nổi tiếng của vùng Tây Bắc, cao nguyên đá Tủa Chùa, A Pa Chải - ngã ba biên giới, điểm cực Tây của Tổ quốc...
Với những tiềm năng, lợi thế to lớn, ngành Du lịch Điện Biên có nhiều cơ hội tăng trưởng, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, trở thành điểm du lịch hấp dẫn của khu vực Tây Bắc và cả nước. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy, Điện Biên vẫn đang vướng những “điểm nghẽn” lớn khiến những tiềm năng về du lịch của Điện Biên chưa được khai thác đúng giá trị và lợi thế. Do đó, cần có những giải pháp tháo gỡ khó khăn và phát huy mạnh mẽ hơn nữa tiềm năng của du lịch Điện Biên thời gian tới.
Hội thảo đã nhận được hơn 80 bài tham luận đóng góp vào kỷ yếu. Hội thảo cũng nhận được ý kiến trao đổi, chia sẻ, thảo luận của nhiều nhà lãnh đạo, nhà khoa học, các đại biểu, chuyên gia, doanh nghiệp trực tiếp tại Hội thảo, đã làm sáng rõ nhiều nội dung quan trọng. Các ý kiến tại hội thảo đã khẳng định, làm sâu sắc hơn cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch bền vững của Việt Nam cũng như tỉnh Điện Biên. Trong đó nhấn mạnh mục đích chính của phát triển du lịch bền vững là thực hiện ba trụ cột: Môi trường, văn hóa - xã hội và kinh tế để phát triển một cách đồng đều và hài hòa. Bên cạnh đó, các ý kiến cũng đã phân tích, đánh giá sát, đúng thực trạng phát triển du lịch; tiềm năng, các điều kiện phát triển du lịch; các yếu tố tác động; những vấn đề đặt ra đối với phát triển du lịch bền vững của tỉnh Điện Biên. Đồng thời đề xuất phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh phát triển du lịch Điện Biên theo hướng nhanh, bền vững từ nay đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Phấn đấu đến năm 2025, nâng tỷ trọng giá trị gia tăng các ngành dịch vụ du lịch chiếm khoảng 10% GRDP của tỉnh; đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng lượng khách bình quân đạt 15%/năm và tổng thu từ hoạt động du lịch tăng bình quân trên 14%/năm.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, tuy Điện Biên vẫn còn là tỉnh nghèo, nhưng trong đó tiềm ẩn nhiều tiềm năng, lợi thế. Vì vậy, nếu Điện Biên xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh thì điều quan trọng nhất là phải phát hiện, khơi dậy và phát triển mạnh mẽ những tiềm năng còn tiềm ẩn. Để làm được điều đó, Điện Biên cần phải chỉ ra cho được những thách thức đối với lĩnh vực du lịch để từ đó có giải pháp vượt qua khó khăn thách thức. Đặc biệt, phải xây dựng được những giải pháp có tính chìa khóa, định hướng, chiến lược, đột phá để phát triển lĩnh vực du lịch. Phải quan tâm lựa chọn, giới thiệu những sản phẩm du lịch độc đáo, vừa mang tính đặc sắc, đặc sản của địa phương, nhưng phải gắn với giá trị lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ. Nhanh chóng kết nối được du lịch của Điện Biên với mạng lưới du lịch quốc gia và quốc tế; chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 và thời đại bủng nổ thông tin toàn cầu để giới thiệu, quảng bá về giá trị du lịch, văn hóa, lịch sử của Điện Biên, từ đó tạo nguồn cảm hứng, thu hút nhiều hơn du khách. Mặt khác, Điện Biên cần xác định đẩy mạnh liên kết các nhà (Nhà nước, Nhà khoa học, Nhà quản lý, Nhà doanh nghiệp, Nhà nông) trong phát triển du lịch, trên cơ sở lấy mô hình du lịch cộng đồng làm trung tâm, gắn với phát triển du lịch xanh, du lịch bền vững, du lịch các-bon.
Hội thảo khoa học quốc gia “Điện Biên phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch bền vững” đóng vai trò quan trọng trong chuỗi sự kiện Năm Du lịch quốc gia 2024, là hội thảo có tính chuyên môn cao và mang tính định hướng về phát triển du lịch cho tỉnh Điện Biên trong giai đoạn tới. Kết quả của Hội thảo sẽ góp phần tiếp tục triển khai có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển du lịch nói chung cũng như khai thác các tiềm năng, phát triển lợi thế du lịch bền vững tại tỉnh Điện Biên nói riêng.
Đình Phong